U Vojodini postoji preko 80 dvoraca koji potiču između dva svetska rata. Neki i danas krase polja i ravnice, dok je većina njih zaboravljena, u ruševinama. Tipičan primer zaborava nalazi se na desnoj obali Dunava, u Beočinu, varošici na obroncima Fruške Gore.
Nekada je privlačio pažnju svojom arhitektonskom posebnošću, a danas je ruiniran. Na ograđenom posedu dvorca nalazi se tabla sa natpisom o zabrani ulaska. Ipak, oni koji su uprkos zabrani u prethodnim godinama rizikovali ulaskom, sa žaljenjem govore o lepoti koja propada. Navode da se uprkos šutu, lišću, smeću, grafitima, plastici, odeći koja svedoči o beskućništvu, nazire nekadašnji sjaj bajke koja je kako deluje bila zasita stvarna.
Sam Beočin se proslavio 1839. godine otvaranjem fabrike cementa u vlasništvu Klark Adama i suvlasnika Špicer Edea. Odavde je brodovima Dunavom transportovan cement za prvi budimpeštanski most – Lančani most (mađ. Lànc hìd), tako da je razumljiva i odluka Špicera da 1898. baš tu izgradi i svoj dvorac.
Dvorac porodice Špicer se nalazi u Beočinu i podignut je 1890—1892 godine za porodicu imućnih nemačkih veleposednika koja je bila jedan od vlasnika Beočinske cementare. Projekat za njegovu izgradnju, u stilu eklektičke arhitekture, napravio je arhitekta Imre Štajndl (čije je najpoznatije delo zgrada mađarskog parlamenta u Budimpešti), tako da su na dvorcu primetni elementi kako starih stilova (poput romanike, gotike, renesanse i baroka), tako i tada modernog pravca, secesije. Unutrašnjost dvorca urađena je u duhu varijante mađarske secesije kitnjastih oblika i nastala je nešto kasnije. Najvredniji deo unutrašnjosti ove građevine predstavlja centralni hol. U isto doba kada je napravljen dvorac, oko njega je podignut i veliki park.
Dvorac sigurno nećete promašiti, jer se nalazi odmah pored puta u Fruškogorskoj ulici. Videćete i stare pogone beočinske cementare koji vode iznad puta, a dvorac je odmah tu ispod njih.
Dvorac je pored demonstracije moći velikoposednika imao za cilj da ukaže i na kvalitet cementa od kojeg je sazidana ova velelepna građevina, a koji se direktno proizvodio u njegovoj fabrici. Špicerovi su u dvorcu živeli do početka Drugog svetskog rata, kada su otišli u Nemačku gde i danas žive njihovi potomci. Za vreme rata dvorac je postao sedište nemačke komande, a potom je kroz vreme menjao funkcije od škole i biblioteke, preko kulturnog centra, rukometnog kluba i restorana… do onoga što je danas – kuća duhova, ukleti dvorac, napuštena ruina.
Za vreme rata, Nemci su dvorac koristili kao sedište njihove komande. Nakon toga je u njemu jedno vreme bila škola, pa biblioteka i dom kulture, a zatim i restoran. Posle toga je napušten, pa danas praktično predstavlja kuću duhova sa polupanim prozorima i u poodmaklom stadijumu propadanja.
Naš poznati pesnik Mika Antić je koristio deo dvorca kao svoj slikarski atelje. Njegov čest gost bio je Pero Zubac.
Danas su gotovo svi prozori na njemu polomljeni, a usled obilnih padavina tokom zime 2011. godine, deo ulaznog trema se urušio. Objekat je 18. juna 1997. godine proglašen za spomenik kulture.
Dvorac u Beočinu je utvrđen za spomenik kulture 1997. godine, a vlasnik je Republička direkcija za imovinu Republike Srbije, a nadležni zavod je Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture – Petrovaradin.
A čiji je sada Špicerov dvorac? Mnoge su se sudbine u ovom dvorcu isprepletale. Životima ljudi koji su kroz njega koračali svedočili su njegovi apokaliptični zmajevi na fasadi. Ljudi dolaze i odlaze, a dvorac stari i čeka svoj kraj kada će se urušiti. U životu ga drže još samo priče Beočinaca, putnika namernika i objektivi umetnika koji vide njegove mogućnosti.
Dvorac u Beočinu u javnoj svojini Republike Srbije, te da je upravo taj Zavod nadležna ustanova za zaštitu kulturnog nasleđa na teritoriji opštine Beočin.
Tokom 2016. godine Ministarstvo za kulturu i informisanje je obezbedilo sredstva kada su izvedeni interventni radovi na demontaži postojeće krovne konstrukcije kojoj je pretilo urušavanje, a koje bi izazvalo urušavanje većeg dela objekta. Tom prilikom je izrađena privremena zaštitna krovna konstrukcija i zatvaranje svih otvora (prozora i vrata) – odgovaraju dodajući da je stručna služba Zavoda utvrdila stanje konstruktivnih elemenata, te sa bezbednosne strane preporučila da se ne ulazi u posed i sam objekat dvorca, jer, navode, postoji pretnja od urušavanja tavanice, zidova i dekorativnih elemenata.
Interventnim radovima iz 2016. godine uklonjena je oštećena krovna konstrukcija kojoj je pretilo urušavanje, a koje bi izazvalo urušavanje samog objekta i izrađena je privremena zaštitna krovna konstrukcija i zatvaranje svih otvora.
Opština Beočin (Odeljenje za inspekcijske poslove, urbanizam i zaštitu životne sredine) donela je Rešenje o zabrani upotrebe objekta i naloženo je Republičkoj direkciji za imovinu, kao vlasniku objekta, da ogradi objekat i postavi informativnu tablu na kojoj je naznačeno da je zabranjen pristup objektu, što je Republička direkcija za imovinu i učinila.
Ministarstvo kulture i informisanja i Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture zajednički su pokrenuli projekat „Dvorci Srbije – zaštita kulturnog nasleđa“. U tom cilju napravljena je lista objekata i određena je prva grupa prioriteta, među kojima je i dvorac u Beočinu, za koje će biti utvrđena adekvatna namena, konzervatorsko-restauratorske mere i budući korisnik. Pomoć u radu našim stručnjacima pružiće francuski eksperti koji će srpskim kolegama preneti svoje veliko iskustvo u očuvanju ovog vida nasleđa
U javnosti su se godinama „provlačile“ informacije o interesovanju pojedinaca da taj dvorac kupe. Da li je to sada moguće, s obzirom na stanje u kom se dvorac nalazi, te da nadležni dosad nisu uspeli da ga sačuvaju od zuba vremena, kao ni da ga učine dostupnim javnosti, i to iz bezbednosnih razloga, ostalo je nepoznanica.
Danas se još vodi polemika da li su mnoge činjenice koje se smatraju istorijskim, zapravo, tačne.
Postoje istraživanja koja za sada tvrde da dvorac koji meštani decenijama nazivaju Špicerovim, zapravo nije projektovan za ovu porodicu, već je u pitanju, za Beočin podjednako istorijski važna, porodica Orenštajn.
