SREMSKA MITROVICA. Prva prava knjižara u Mitrovici osnovana 1904. godine – Knjižara Stevana Bilića.
Knjiga u Mitrovici postojala je još od vremena kada je Sirmium bio prestonica. Ne postoji očuvan nijedan primerak knjige iz tog doba, al pretpostavlja se da ih je bilo s obzirom na značaj Sirmiuma.
Postojanje knjige kroz srednji vek vezuje se za postojanje manastira. Na ostacima Sirmiuma u XIII razvio se novi grad oko manastira koji je posvećen gradskom patronu i zaštitniku svetom velikomučeniku Dimitriju Solunskom. Upravo u tom manastiru morala je biti prisutna i knjiga kao i razni spisi.
Pretpostavlja se da je zbog trgovačkog i zanatlijskog staleža koji su i osnivali biblioteke i čitaonice, knjiga u Mitrovici već od XVIII veka ušla u svakodnevnu upotrebu njenih stanovnika.
Pretpostavlja se da je prva biblioteka u Mitrovici otvorena oko 1840. godine, dok za otvaranje gradske čitaonice postoje dva podatka – jedan da je otvorena 1866, a drugi da je to bilo 1864. godine.
Organizovanom prodajom knjiga među prvima počeo se baviti Gligorije Vozarović (1790 – 1848), rodom iz Ležimira, zatim braća Ležimirac – Vladimir (1898 – 1975) i Bora rodom iz Beške, kao i Steva Bilić (1895 – 1942).
Prva prava knjižara u Mitrovici osnovana 1904. godine – Knjižara Stevana Bilića. Tu su se isključivo prodavale knjige i i ona je predstavljala značajan činilac u kulturi grada. Stevan Bilić je nabavljao knjige od svih izdavača koji su objavljivali knjige na srpskom jeziku. Nastojao je da knjižara ima uvek po jedan primeraki uvek je popunjavao novim primercima. Školama je obezbeđivao sve školske knjige i bio je veliki dobrotvor – o svetoslavskoj proslavi pomagao je siromašne đake i na kraju školske godine najboljim učenicima poklanjao velik broj knjiga.
Foto kulturna istorija Grada Sremska Mitrovica
Bilić je radio sve do 1942. godine, a onda su ga iznenada, za vreme zloglasne Tomićeve ekspedicije u Sremu, odvele ustaše kao taoca u Vukovar i 19. avgusta streljale u Dudiku.
Knjižara je nastavila da radi i za sve vreme rata. Brigu je preuzela udova Angelina kao i knjižar i komesar, određen od strane ustaških vlasti, Slavko Šmit. Posle oslobođenja knjižaru vodi Stevanov nećak Svetozar. Ali knjižara je ubrzo nacionalizovana pa je od štamparije „Budućnost“ koja je u sastavu imala i dve pairnice- „Učenik“ i „Mladost“ od Belićeve knjižare stvorilo jednu radnu organizaciju.
Glavni poslovođa bio je Svetozar Pejić (poznatiji kao čika Cane) koji je nastojao da jedinoj pravoj knjižari u gradu vrati onaj stari sjaj iz vremena Steve Bilića. Obnovio je stare poslovne veze sa izdavačima iz cele Jugoslavije i dobijao visoka priznanja od izdavača.
Kulturna istorija Grada Sremska Mitrovica Živko A. Popov
