Nadputnjak je građevinska konstrukcija – najčešće u obliku mosta – koja omogućava prelazak iznad puta, železničke pruge ili druge saobraćajnice. Njegova osnovna svrha je da omogući ukrštanje saobraćaja na različitim nivoima, kako bi se izbegli sudari, gužve i zastoje u saobraćaju.
Standardni rečnici srpskog jezika i opšta upotreba često navode termin nadvožnjak kao univerzalni izraz za mostove preko saobraćajnica, ali tehnički i stručno – postoji jasna razlika između nadputnjaka i nadvožnjaka.
Za razliku od nadvožnjaka, koji prelazi iznad železničke pruge, nadputnjak prelazi iznad drumskog puta i može služiti za prelazak vozila ili pešaka. Ovi objekti se grade kako bi povećali bezbednost svih učesnika u saobraćaju – vozača, biciklista i pešaka – posebno na mestima gde je saobraćaj gust i brz.
U svakodnevnom govoru, izraz nadputnjak se koristi i za pešačke mostove koji prelaze iznad prometnih ulica, a često se naziva i pasarela.
U svakodnevnom govoru i u mnogim rečnicima termin nadvožnjak se koristi kao generički naziv za mostove koji prelaze preko saobraćajnica ili pruga.
Kako razlikovati nadputnjak i nadvožnjak?
Iako se ova dva pojma često koriste kao sinonimi, stručna terminologija pravi razliku:
- Nadputnjak – prelazi iznad drumskog puta (automobili, pešaci).
- Nadvožnjak – prelazi iznad železničke pruge (vozovi).
Na primer:
- Automobili prelaze autoput pomoću nadputnjaka.
- Pešaci koriste pasarelu (pešački nadputnjak) da bezbedno pređu preko prometne ulice.
- Vozila prelaze železničku prugu nadvožnjakom, kako bi izbegla ukrštanje sa železničkim saobraćajem.
Ova preciznost u terminima najčešće se koristi u građevinskoj i saobraćajnoj struci, dok se u svakodnevnom jeziku razlika često zanemaruje.
Ljudi često greše u upotrebi naziva nadputnjak i nadvožnjak iz nekoliko razloga:
U svakodnevnoj komunikaciji većina ljudi ne obraća pažnju na stručnu terminologiju. Tako se, na primer, svaki most koji „nešto prelazi“ često nazove jednostavno „nadvožnjak“, bez obzira da li se prelazi preko puta ili pruge. Ako pišeš ili govoriš u stručnom kontekstu ili želiš preciznost, koristi nadputnjak za most preko puta i nadvožnjak za most preko železnice.
U kolokvijalnoj upotrebi i širem govoru često se koristi samo nadvožnjak kao opšti termin.
Novinski tekstovi, objave na društvenim mrežama i čak i službena saopštenja ponekad pogrešno upotrebe termin – što dodatno širi grešku među građanima.
Standardni i stručni termin u srpskom jeziku je „nadputnjak“, kao što je ranije objašnjeno i kako se koristi u građevinskoj struci i većini pravopisnih izvora.
Međutim, u praksi, u nekim institucijama, kao što je „Putevi Srbije“, može se koristiti i termin „natputnjak“. To može biti zbog unutrašnje terminološke odluke, tehničkog žargona ili regionalne varijante.
