SREMSKA MITROVICA. Sremski front je trajao 175 dana – od 21. oktobra 1944. godine do 12. aprila 1945. godine. Na ravnicama Srema vođena je najduža i najteža bitka u Jugoslaviji, u kojoj je učestvovalo više od 250.000 vojnika s obe strane. U tim borbama poginulo je oko 14.000 boraca Jugoslovenske armije. Front je konačno probijen 12. aprila 1945. godine i za dva dana jedinice Jugoslovenske armije su izbile na liniju Vinkovci – vukovar, a zatim nastavile dejstvo kroz Slavoniju ka zapadnim granicama bivše Jugoslavije.
Borbe su se odvijale na prostoru koji je, dodaje, ograničen Dunavom i delom Fruške gore na severu i Savom na jugu, a trajale su 172 dana, sa dužim i kraćim prekidima.
Okončane su 12. aprila 1945. konačnim probojem Sremskog fronta oko današnje granice Srbije i Hrvatske, čime su otpočele „završne operacije“ oslobođenja Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.
Sremski front su formirale nemačke jedinice koje su se povukle iz Beograda i one sa područja Slavonije i okolnih delova pod komandom Druge oklopne armije.
Procenivši opasnost koja im je pretila od nadiranja snaga Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije (NOVJ) i Crvene armije, Nemci su već krajem septembra i početkom oktobra počeli izgradnju odbrambenih položaja u Sremu.
Uspostavljeno je sedam odbrambenih linija, od istoka, ka zapadu, koje su imale šifrovane nazive – braon, zelena, žuta, crna, crvena, Nibelunška i još jedna zelena linija.
Borbe na Sremskom frontu počinju napadima na prvu, braon liniju odbrane na kanalu Jarčina, tridesetak kilometara od Beograda.
Međutim, glavni položaj nemačke odbrane, ističe Bajić, bio je na šestoj – Nibelunškoj liniji, koja se od Bosuta do Dunava protezala u dva reda, uz današnju granicu Srbije i Hrvatske.
Oslobađanje Srema se odvijalo „u skokovima – od linije do linije i grada do grada“.
Pojedini gradovi, poput Rume, zauzeti su za nekoliko sati, dok se za Sremsku Mitrovicu krajem oktobra borilo dva dana.
Ipak, najteže je oslobođen Šid koji se nalazio na srpskom delu Nibelunške linije gde su Nemci pružali najveći otpor.
On je nekoliko puta prelazio iz partizanskih u ruke okupatora, a prvi put je oslobođen 3. decembra 1944.
Nemci su tačno mesec posle toga izveli protivudar, da bi 17. januara usledila Operacija Zimskih oluja, kojom su ponovo zauzeli Šid.
Tada je glavnu reč na Sremskom frontu vodila nacistička Grupa armija E koja je na bojno polje došla povlačeći se iz Grčke, preko Makedonije, Crne Gore, Kosova, zapadne Srbije i Bosne.
Dva dana kasnije, partizani ponovo oslobađaju Šid.
Prema nekim procenama, na Sremskom frontu se sukobilo više od 250.000 vojnika.
U borbama na Sremskom frontu učestotvale su partizanske jedinice Prvog korpusa NOVJ, odnosno Prva jugoslovenska armija od 1. januara 1945. i 12. vojvođanskog korpusa, kao i veliki broj samostalnih jedinica.
U okviru Prve armije učestvovale su Prva i Druga proleterska divizija, 5. i 11. krajiška, 6. lička, 17. istočno-bosanka, 21. i 22. srpska, a kasnije su joj se priključile i 42. i 48. makedonska divizija.
Sve do novembra 1944. u Sremu su se borile 16. i 36. vojvođanska divizija, kao deo 12. vojvođanskog korpusa koji je kasnije priključen Trećoj armiji i tako učestvovao u bitkama u Baranji.
Učešće su uzele i 11. vazduhoplovna lovačka i 42. vazduhoplovna jurišna divizija.
Savezničku Crvenu armiju predstavljali su 64. i 68. streljački korpus, vazduhoplovna grupa divizija „Vitruk“ i rečna flotila, a Bugarsku narodnu armiju 3. i 8. pešadijska divizija.
Na strani NOVJ bile su i jedna slovenačka i italijanska brigada.
Nemcima su u borbama pomagale ustaše, domobrani i belogardejci Ruskog zaštitnog korpusa.
Izvor BBC/Ozon
